Ömer Seyfettin ve Çocuk Edebiyatı
Çocuk edebiyatı çocuğu eğitmek amacıyla yazılan, çocuğun hayal dünyasını geliştiren ve ona çelşitli beceriler kazandıran edebiyat türüdür.
Çocuklar daha birkaç aylıkken çocuk edebiyatıyla tanışırlar. Annelerinin onlara okuduğu ninniler, çocuk edebiyatının bir parçasıdır. İki – üç yaşlarından itibaren çocuklara masallar okunmaya başlanır. Bu kurmaca eserler, çocukları o kadar cezbeder ki çocuklar bu eserler uğruna uykusunu feda etmekten geri durmaz.
Masallar çocuklara hayatı onların anlayacağı dilden anlatır ve onlara çeşitli dersler verir. Bu eserler çocuklara fedakârlık, cömertlik, iyilik ve benzeri güzel davranışları aşılar; kabalık, sertlik, kötülük gibi toplum nezdinde güzel karşılanmayan davranışların ne kadar kötü bir şey olduğunu öğretir.
Ömer Seyfettin Kitaplarında Değerler
Doksanlı yıllarda kitaplarla haşır neşir olan çocukların yolu mutlaka bir şekilde Ömer Seyfettin’den geçmiştir. Ömer Seyfettin’in eserleri genel anlamda değerlerin aktarılması açısından faydalı bulunur ve okul kütüphanelerinde elden ele dolaşırdı. Ancak Ömer Seyfettin hikayelerinin eğitsel açıdan gereksinimlere cevap verip vermediği, ilköğretim öğrencilerine doğru davranışlar kazandırıp kazandırmayacağı tartışma konusudur.
Ömer Seyfettin’in yazmış olduğu hikayelerde zaman zaman olumsuz ögeler bulunuyor olsa da, birçok olumlu değer de içermektedir. Seyfettin’in hikayelerin başta milliyetçilik ve vatan sevgisi olmak üzere toplum nezdinde önemli kabul edilen pek çok olgu bulunur.
Ömer Seyfettin Çocuklar İçin Faydalı mı?
Ömer Seyfettin’in çocuklar tarafından okunması edebiyatta çok tartışılan bir durumdur. Ömer Seyfettin’in çocuklar tarafından okunmasını makul gören pek çok edebiyatçı bulunmaktadır. Geçgel ve Sarıçan’a göre Ömer Seyfettin’in hikayeleri çocuklara olumlu davranışlar kazandırma açısından çok faydalıdır. Sallabaş’a göre değerler eğitiminde zengin bir içeriktir. Tekşan’a göre eleştirel düşünceyi geliştirir. Dili düzgün ise ebeveyn – çocuk ilişkisinde yanlış ebeveyni ortaya koyma açısından çok faydalı görmektedir.
Ömer Seyfettin’in hikâyelerinin olumsuz birtakım unsurlar içerdiğine ilişkin çalışmalar da yapılmıştır. Özellikle Ömer Seyfettin’in Balkan Savaşı sonunda esir düştüğü yıllarda yazdığı on eseri içeriği bakımından çocuklar için çok sakıncalı bulunmuştur. Türcan Yüksel (2008), yazarın 14 öyküsünü incelemiş ve ırk, din üstünlüğü gibi kötü örnek oluşturabilecek olguların varlığını tespit etmiştir. Ustaoğlu ise (2006), Ömer Seyfettin’in 128 hikâyesini incelemiş ve bu hikâyeleri ‘olumlu unsur taşıyanlar’ ve ‘olumsuz unsur taşıyanlar’ olmak üzere ikiye ayırmıştır.
Ömer Seyfettin’in hikayelerinin çocuklara uygunluğu hakkında pek çok araştırma yapılmakla birlikte eğitsel açıdan çeşitli olumsuz ögeler içerebileceği göz önünde bulundurularak çocuklara sunulmasında fayda bulunmaktadır. Türk Yurdu dergisinde yer alan bir yazısında Zeki Gürel her ne kadar çocuk kitabı olarak basılıyor olsa da Seyfettin’in Bomba gibi hikayelerinin çocuklara sunulmaması gerektiğini savunmuştur. Bu, bahsetmiş olduğum Seyfettin öykülerinin özenle seçilerek sunulması tezini destekler niteliktedir.
Kaynaklar:
- Gürel Zeki, Ömer Seyfeddin Çocuk Edebiyatçısı mı?, Türk Yurdu Dergisi.
- Sallabaş, Muhammed Eyüp (2012), Ömer Seyfettin Hikayelerinin Türkçe Öğretiminde Değer Aktarımı Bakımından İncelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Türcan Yüksel, G. (2008). 9-11 yaş grubu çocukları için Ömer Seyfettin’in öyküleriyle ilgili bir değerlendirme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Ustaoğlu, P. (2006). Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Çocuğa Görelik Açısından Olumluluklar ve Olumsuzluklar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
