Okul Öncesi Etkinlik Türleri Çeşitleri

Okul öncesi sınıflarında günlük akış ve rutinler büyük ölçüde etkinlikler-oyunlar aracılığı ile yapılandırılır. Okul öncesi dönem çocuğunun gelişimsel özellikleri göz önünde bulundurularak ve tüm gelişim alanlarının desteklenmesi amaçlanarak günlük/haftalık/aylık planlar şeklinde akışlar oluşturulur.

Bahse konu akışlar ve planlar oluşturulurken her etkinliğin doğru bir yapı içerisine yerleştirilmesi (hangi etkinliğin hangi etkinlik türüne ait olduğu ya da hangi türler baz alınarak bütünleştirildiğinin net bir şekilde ifade edilmesi için etkinlik türlerinin iyi bilinmesi ve sınırlarının iyi çizilmesi önem taşır. İyi bir okul öncesi öğretmeni önündeki zamanı planlarken bu etkinlik türlerini dengeli bir biçimde, gerekirse bireyselleştirerek çocuğun ihtiyaç duyduğu tüm gelişimi sağlayacak biçimde organize edebilmelidir.

Okul öncesi etkinlik türleri şu sınıflandırma ile değerlendirilebilir;

• Oyun ve Hareket Etkinlikleri
• Müzik Etkinlikleri
• Sanat Etkinlikleri
• Fen/Doğa Etkinlikleri
• Matematik Etkinlikleri
• Drama Etkinlikleri
• Türkçe/Dil Etkinlikleri
• Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları/Etkinlikleri

1) Oyun ve Hareket Etkinlikleri

Okul öncesi dönem çocuğunun gelişimsel özellikleri göz önünde bulundurulduğu zaman en temel ihtiyacının oyun olduğu söylenebilir. Bu sebeple okul öncesi programları oyun temellidir. Oyun ve hareket etkinlikleri genellikle psikomotor gelişim alanını desteklese de gerekli fırsatlar değerlendirildiği zaman çocuğun diğer gelişim alanlarını da destekleyecek bir nitelik taşır ve sınırsız öğrenme fırsatları sunar.

2) Müzik Etkinlikleri

Müziğin yer almadığı bir okul öncesi sınıfı hayal etmek mümkün değildir. Müzik etkinlikleri ile çocuğun dinleme, ses ayırt etme, şarkı söyleme, ritmlere karşı duyarlı olma ve eşlik etme gibi müzikal becerileri geliştirilir. Bunun yanı sıra müzik etkinlikleri bir diğer etkinlik türü ile bütünleştirilmeye oldukça uygun bir etkinlik türüdür. Okul öncesi müzik yaklaşımlarından en çok kabul göreni orff yaklaşımıdır. Bu yaklaşımda müzik ve hareket önplandadır.

3) Sanat Etkinlikleri

Okul öncesi sınıflarında en çok kullanılan etkinliklerden biri de sanat etkinlikleridir. Sanat etkinliklerinde çocuğun yaratıcı üretim becerilerinin geliştirilmesi, kendini ifade edecek yeni ve özgün yöntemler bulması, diğer kültürleri öğrenmesi ve yakınlık duyması gibi becerilerin geliştirilmesine olanak sağlarken büyük oranda küçük kas becerilerinin gelişimine de destek olur.

4) Fen/Doğa Etkinlikleri

Okul öncesi dönem çocuğu için sıklıkla “bir bilim adamı kadar meraklı” tabiri kullanılır. Çocukların sahip oldukları bu merakın desteklenmesi, bilimsel bir bakış açısı ve bilgi dağarcığı kazanması üretken ve eleştirel bir birey olması açısından önemlidir. Fen/doğa etkinlikleri genellikle bir deney yolu ile bilimsel bir sürecin kavranması şeklinde uygulama bulur. Ancak bunun yanı sıra doğa ortamlarında gözlemler, koleksiyon çalışmaları, coğrafi-bilimsel merakı destekleyecek diğer çalışmalar da fen-doğa etkinlikleri kapsamında değerlendirilebilir.

5) Matematik Etkinlikleri

Çocukların matematiksel kavramlar ile somut dünya arasında bağ kurmalarının sağlanması, sayı kavramlarını günlük yaşamda kullanmasını sağlaması amaçlı kullanılan etkinliklerdir. Matematik etkinlikleri programda yer alan ilişki kurma, örüntüler oluşturma, sayma, toplama, çıkarma gibi kazanımlara hizmet eder. Matematik etkinlikleri planlanırken çocukların düzeyleri göz önünde bulundurulmalı; öncelikle gerçek nesnelerin kullanılmasına özen gösterilmelidir.

6) Drama Etkinlikleri

Çocukların bir durum ya da olayı kendi yaşantılarından hareketle doğal ve özgün bir ortamda yeniden kurgulanması/yaratılması drama etkinliği olarak ifade edilebilir. Bu süreçte öğretmen öğrencilerin olabildiğinde özgür ve rahat olmalarına olanak sağlayacak bir ortamın yaratılması açısından önemli bir ögedir. Drama etkinlikleri çocukların gerçek yaşam deneyimlerini destekleyen, aynı zamanda birçok kazanıma hizmet edebilecek nitelikte etkinlik yapıları olmaları sebebiyle okul öncesi sınıflarında kullanımları oldukça verimlidir.

Fotoğraf: Pexels.Com / Victoria Borodinova

7) Türkçe/Dil Etkinlikleri

Konuşulmakta olan anadile dair becerilerin kazanılması, dilin etkili/verimli ve yapıcı bir biçimde kullanılmasının sağlanması açısından okul öncesi dönem oldukça kritik bir dönemdir. Özellikle çevrelerinde yeterince dilsel uyaran bulunmayan ya da çevrelerindeki dilsel uyaranların niteliği düşük olan çocukların dil becerilerinin geliştirilmesi açısından okul öncesi öğretmenlerine ciddi roller düşmektedir.

Türkçe/dil etkinlikleri programda yer alan dilin etkili ve verimli kullanımına ait kazanımlar, sesin doğru ve uygun kullanımına dair kazanımlar, duygu ve düşüncelerini ifade etmeye yönelik kazanımlar gibi kazanımlara hizmet edebilir. Şiir okuma, kitap okuma, çeşitli öyküler dinleme ve bunların ifade edilmelerini sağlama gibi etkinlikler sık kullanılan dil etkinliklerindendir. Bunun yanı sıra bu etkinliklerin bir diğer amacı da çocukların kitap okumaya dair tutumlarını şekillendirmektir.

8) Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları ve Etkinlikleri

İlköğretim öncesinde çocuğun gerekli akademik becerileri kazanmasını sağlayacak ön beceriler ile donanmış olması ilköğretime dair olumlu tutumların kazanılması ve çocuğun başarılı bir akademik hayata başlaması açısından oldukça önemlidir. Okul öncesi eğitimin amaçlarından birinin çocuğu ilköğretime hazırlamak olduğu göz önünde bulundurulursa okuma yazmaya hazırlık etkinlikleri bir başka açıdan önem kazanır. Okul öncesi programında okuma yazmaya hazırlık çalışmalarının hiçbir şekilde okuma-yazma öğretmek gibi bir amacının olmadığı, harfleri öğretmek, harfleri tanıtmak gibi bir çalışmanın yapılmaması gerektiği önemle vurgulanmıştır. Bu sebeple okul öncesi öğretmenlerinin hiçbir koşulda harf öğretimi yoluna gitmemesi önem taşımaktadır.

Bu çalışmalar düşünüldüğü zaman akla ilk olarak çocuğun kağıt üzerinde yaptığı çizgi çalışmaları gibi çalışmalar gelse de okuma yazmaya hazırlık çalışmaları birçok yönü kapsayabilir. Görsel algılama çalışmaları, kalem kullanma ve el becerileri, nefes/ritm çalışmaları gibi çalışmalar okuma yazmaya hazırlık etkinliklerinin bir kısmını oluşturur. (Ayrıntılı içerik için Okul Öncesi Eğitim Programına bakınız.)