Okul Öncesi Dönem Gelişim Alanları

Okul öncesi dönemde gelişim alanları Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programı‘nda 5 ana başlık altında listelenmiştir.

• Özbakım
• Dil Gelişimi
• Bilişsel Gelişim
• Sosyal ve Duygusal Gelişim
• Motor gelişim

Bu yazımızda okul öncesi dönem gelişim alanlarına kısaca değineceğiz. Bahse konu gelişim alanları, birbirleri ile doğrudan ilişkilidir. Örneğin dil gelişiminde yaşanan gelişme veya aksamalar bilişsel gelişimi olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir. Bu sebeple okul öncesi eğitim programları bütünsel bir biçimde tüm gelişim alanlarında gelişmeyi hedefler. 

Özbakım

Okul öncesi dönemdeki çocuğun günlük yaşamını bağımsız bir şekilde sürdürmesini sağlayan, fiziksel ihtiyaçlara tönelik becerilerdir. Bağımsız olarak tuvalet ihtiyacını giderebilme, giyinme, yemek yeme gibi beceriler özbakım başlığı altında değerlendirilebilir.

Dil Gelişimi

Okul öncesi dönem dil gelişiminin sağlanması, çocuğun daha zengin bir dil becerisine sahip olması açısından oldukça önemli bir dönemdir. Bu sebeple okul öncesi eğitiminin bir kısmı dinleme, konuşma, ifade etme etkinliklerine ayrılır. Çocuğun dil gelişimi aynı zamanda onun bilişsel gelişimi ile doğrudan etkili olduğu için sınıflarda etkili dil gelişimi ortamları yaratılır, çocukların kendilerini, başkalarını, durumları ifade etmelerine fırsat verilir.

Bilişsel Gelişim

Okul öncesi dönemdeki çocuklar içten güdülenmiş, meraklı,öğrenmeye karşı istekli ve durumlar arasındaki neden-sonuç ilişkilerini kavramaya eğilimli bir profildelerdir. Bilişsel gelişim, bireyin zekası ile ilgili olan, çocuğun çevresini anlamlandırmasını sağlayan, bireyin öğrenmesini ve kavramları anlamasını sağlayan gelişim alanıdır. Okul öncesi dönem çocuğun çevresindeki dünyayı anlamlandıracak kavramsal (dil ile ilgili) gelişimin sağlanmasının yanı sıra çocuğun zihnindeki düşünsel süreçler açısından da önemli bir dönemdir. Çocuğun bilişsel potansiyelini geliştirerek durumları analiz edebilmesi, durumlar arasında bağlantılar kurabilmesi, problem durumlarını çözebilmesi hedeflenir.

Sosyal ve Duygusal Gelişim

Okul öncesi sınıfları sosyal etkileşimlerin, paylaşımların ve fikirlerin yoğun bir şekilde etkileşim içinde olduğu atmosferlerdir. Çocuğun kendi duygularını keşfetmesi, başkalarının duygularını anlayabilmesi, sınıf içerisindeki bireyler ve eğitim personeli ile sağlıklı iletişim başlatması ve bunu çeşitli ifade yollarıyla (resim, müzik, dans, dil, drama vd.) sürdürmesi hedeflenir.

Motor Gelişim

Okul öncesi programlarının bir kısmını da çocuğun kas gelişimini sağlayabilecek aktiviteler oluşturur. Çocuğun özellikle küçük kas gelişimini sağlayabilecek etkinlikler ileri akademik yaşamını etkileyebilecek niteliktedir. Parmak-küçük kas gelişimlerinin sağlanmış olması çocuğun akademik yaşamda kalem kullanma becerisini etkileyecektir, ya da fermuar açma kapama, düğme ilikleme gibi giyinme-soyunma ile ilişkili özbakım becerilerini etkileyecektir.