Çocuklar ve Tablet Kullanımı: Ne yapmalı?
Yazı İçeriği
Neredeyse hepimizin cebinde bir akıllı telefon var, %29’umuz telefon olmadan yaşayamayacağımızı düşünüyoruz, gençlerin %71’inin birden fazla sosyal medya sitesinde hesabı var. (*) İnternet veya sosyal medya kullanımı bizi daha üretken, bazen daha yaratıcı, veya meraklı kılıyor olabilir. Ama konu çocuklarımızın veya öğrencilerimizin internet kullanımına geldiği zaman oturup düşünmemiz gereken birçok şey var.
Bu yazıda okul öncesi dönem çocuklarının tablet kullanımlarına paralel olarak ne gibi konuları dikkate almamız gerektiğine değineceğiz.
Ne kadarı normal?
Hepimiz okul öncesi dönem çocuklarının tablet kullanımı konusundaki merak ve isteklerine şahit olmuşuzdur. Öyle ki okul öncesi dönemde tableti olmayan bir çocuğun olması düşüncesi dahi garip gelir bize. Ancak bu noktada velilerin ve öğretmenlerin bilinçli davrandığını söylemek ne yazık ki pek güç.
Avustralya’da yapılmış bir çalışmada yüksek gelirli ailelerin çocuklarının %60’ından fazlasından tableti varken, düşük gelirli ailelerin çocuklarında bu oran %20 civarında. Ülkemizde bu sayıların bir miktar daha yüksek olduğunu düşünüyorum.
Uzmanlar 2-5 yaşındaki çocukların en fazla 1 saat, 5 yaşından büyük çocukların ise en fazla 2 saat ekran karşısında olmaları gerektiğinin altını çiziyorlar. 2 yaşından küçük çocukların ekran karşısında vakit geçirmesi ise uzmanlar tarafından hiçbir şekilde önerilmiyor. 2 yaşından küçük çocuklar doğrudan ekrana bakmıyor olsalar da, bulundukları ortamda TV benzeri bir uyarıcı rahatsız olmalarına ya da uyku sorunları yaşamalarına sebep olabilir.
Çocuğunuzun bir tablet canavarı olması onun zeki olduğunu gösterebilir mi?
Birçok ebeveyn çocuğunun tablet kullanımındaki maharetini göz önünde bulundurarak yetenekli bir çocuk olduğunu düşünmeye eğilimlidir. Hanımlar beyler, bu konuda kendimizi kandırmaya hiç lüzum yok. Bize bile bazen karmaşık görünen şeyleri okuma-yazma bilmeyen bir çocuğun yapabiliyor olması elbette ki şaşırtıcı. Ancak bu durumun çocuğun zekası ile ilgisi değil, görsel uyaranlara karşı olan ilgisi ve duyarlılığıyla ilgisi var. Eğer ki çocuğumuzun/öğrencimizin kapasitesini geliştirmek gibi bir konuda duyarlıysak, eline bir tablet tutuşturmak, ya da saatlerini ekran karşısında geçirmesini sağlamaktan çok daha iyi yöntemler var.
Tabletlerde bulunan uygulamalar ne kadar eğitici olabilir?
Tabletlerin ve içerisinde bulunan uygulamaların eğitici olduğunu düşünebilirsiniz. Ben de aynı fikirdeyim. Şüphesiz sayıların, renklerin öğrenilmesi ya da dikkat geliştirme gibi konularda işe yarayabilecek uygulamalar mevcut. Ancak bir çocuğun saatlerce bir Barbie’yi giydirmesi ne kadar eğitici olabilir ki?
App Store ve Play Store’da 100.000’den fazla eğitsel uygulama var. Elbette ki bunların ne kadar eğitsel oldukları uygulamaya göre değişir ve tartışma konusudur. Ancak verimli bir kullanım için velilerin ve eğitimcilerin çocukların kullandıkları uygulamaları enine boyuna incelemesinde fayda var. Bir eğitsel uygulamayı indirirken en temelde çocuğunuzun bu uygulamaya ne kadar ihtiyacı olduğunu sorgulamak en önemlisidir.
Ne yapmalı?
- Planlayın: Çocuğunuzun ekran karşısında geçireceği zamanı mutlak surette sınırlayın ve bu sınırlamaya dair kararları birlikte konuşarak alın. Eğer ki çocuğunuzun tablet kullanımını daha önce sınırlamadıysanız bu planlama aşaması sancılı olabilir. Bu süreyi neden kısıtlamanız gerektiğini detaylı bir biçimde konuşup açıklayın.
- Ekran karşısında geçirdiği zamanda birlikte olun: Çocuğun ekran karşısında geçirdiği zamanın niteliğini artırmak için onunla yaptığı veya izlediği şeyler hakkında konuşmak oldukça önemlidir.
- Alternatif etkinlikler sunun: Çocuğun aşırı tablet kullanımının arkasında alternatif hiçbir etkinliğinin olmaması olabilir. Hoşlandığı, ona keyif veren bir etkinlik ya da oyun bu boşluğun doldurulması açısından önemlidir. Bu aynı zamanda onun yaşayabileceği öfkeyi de azaltır.
- Güçlü aile içi iletişimi sürdürün: Aşırı teknoloji kullanımı elbette ki yüzyüze iletişimi olumsuz yönde etkiler. Bu sebeple aile içi iletişimi sürekli etkin kılın. Yemekte, ya da uyku zamanı yaklaşırken verimli bir sohbetin faydası tartışılmazdır.
- Çocuğunuzun tabletinde neler kullandığını inceleyin: Tabletin içerisindeki uygulama marketine girip yeni bir uygulama kurmak onlar için bir çocuk oyuncağı! Kontrolünüz dışında bir uygulamayı kurmasına izin vermeyin eğer kurmuş ise uygulamayı eleştirel bir gözle inceleyin.
Teknolojik riskler ve önlemek için teknolojik yöntemler
- YouTube bazen çok tehlikeli olabilir: Birçok tablet içerisinde YouTube yüklü olarak gelir ve çocuklar YouTube’da takılmaya bayılırlar. Ama bu ciddi bir riski de içinde barındırır. Yalnızca videodan videoya atlayarak çocuklar için tehlikeli olabilecek içeriklere erişmek mümkün. YouTube’da aktif olarak oturum açılmış hesap çocuğunuz için yeterince güvenli mi? Bunun için yeni bir aile hesabı oluşturabilir, uygunsuz içerikleri filtrelemek için kısıtlı mod kullanabilir, ya da uygunsuz içeriklere erişilmemesi için tablette açık olan hesabın doğum tarihini gözden geçirerek 18 yaşından küçük bir kullanıcının olduğundan emin olabilirsiniz.
- Sosyal ağlara erişimi yok edin: Bildiğiniz üzere sosyal medya oldukça kontrolsüz ve buna paralel olarak da tehlikeli içeriğin var olabileceği kanallardır. Eğer çocuğunuz sizin telefonunuz ya da tabletinizden internete erişiyorsa Facebook, Instagram vs. tüm sosyal medya erişiminizi çocuğun erişemeyeceği hale getirin. (Her erişimde şifre gereksinimi ya da bu tarz uygulamaları açarken yeni bir PIN’in girilmesini sağlayan çeşitli yazılımlarla bunu yapmak mümkün.)
- Kontrolü tamamen ele almak: Çocuğunuzun belli uygulamaları kullanmasını sağlamak, yeni bir uygulama yüklediğinde bir bildirim almak, belli saatlerde tabletin çalışmamasını sağlamak, hangi web sitelerine girdiğini görmek gibi işlemleri yine ek bir yazılımla sağlamanız mümkün.
Geri bildirim: Google kontrolsüz tablet kullanımını önlemede bize yardımcı olabilir mi? - Okul Öncesi