Özel Eğitimle İlgili Kavramlar
Her okul öncesi çocuğu çeşitli bireysel farklılıklara sahiptir. Kimi öğrenme bozuklukları da bu bireysel farklılıklara eşlik edebilir. Bu sebeple özel eğitim hakkında bilgi sahibi olmak her okul öncesi öğretmeninin sahip olması gereken bir niteliktir.
Bireysel farklılıklar kavramı ile bireyin gelişimsel olarak akranlarından herhangi bir konuda belirgin bir biçimde farklılık göstermesini ya da olağan dışı yeteneklere sahip olmasını ifade eder. Okul öncesi programının temel özellikleri arasında çocuk merkezli olmak vardır. Çocuk merkezli bir program çocuğun bireysel özelliklerini ve farklılıklarını dikkate alır. Okul öncesi programının temel özelliklerinden birisi de esnek olmasıdır. Bu ise, programın özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler için uyarlamalarla kolayca düzenlenebileceği anlamına gelir.
Erken çocukluk döneminde, bu bozuklukların tanılanmış olması erken müdahale açısından en önemli etkenlerden birisidir. Bozukluğun erken tanılanmış olması, erken önlemlerin alınması ve çocuğun akademik-kişisel becerilerinin engellenmemesi anlamına gelir.
Özel Eğitim Nedir?
Özel eğitim, özel eğitime gereksinim duyan bireylerin eğitimini sağlamak amacıyla özel eğitim konusunda eğitim almış bireylerce özel programlarla sürdürülen eğitimdir. Okul öncesi öğretmenleri sınıflarında yer alabilecek kaynaştırma öğrencilerine bireyselleştirilmiş eğitim programları çerçevesinde eğitim hizmeti sunarlar.
Özel Eğitime İhtiyaç Duyan Bireyler
Her bireyin özel eğitime ihtiyaç duymasının nedeni farklıdır. Bu sebeple özel eğitim oldukça kişisel bir nitelik taşır. Özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin sınıflandırması şu şekildedir;
- Zihinsel yetersizliği olan bireyler
- Görme yetersizliği olan bireyler
- Ortopedik yetersizliği olan bireyler
- İşitme yetersizliği olan bireyler
- Dil – konuşma güçlüğü olan bireyler
- Duygusal – davranışsal – uyum güçlüğü olan bireyler
- Otizmli bireyler
- Özel öğrenme güçlüğü (disleksi, diskalkuli, disgrafi) olan bireyler
- Üstün zekalı bireyler
Özel Eğitimde Erken Teşhis ve Okul Öncesi Öğretmeni
Özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler yaşıtlarından farklı özelliklere, gelişimsel niteliklere sahiptirler. Bu sebeple özel eğitime ihtiyaç duyan bireyin fark edilmesi noktasında okul öncesi öğretmenine ciddi roller düşmektedir. Her okul öncesi öğretmeni bu dönemde rastlanabilecek bozukluklar hakkında bilgi sahibi olmalı, aile ve diğer kurumlarla işbirliği yapmalıdır.
Bilinmelidir ki özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin eğitimine başlanması veya programın çocuğun ihtiyacı yönünde şekillendirilmesi hayati önem taşır. Okul öncesi öğretmeninin durumu fark etmesi, ve işbirliği ile doğru kararlar alması çocuğun ileri yaşamında yaşayabileceği birçok sorunun engellenmesi açısından önemlidir.
