Freud ve Psikoseksüel Gelişim Kuramı

Freud, psikanaliz yönteminin ve psikanalitik kuramının kurucusudur. Kişilik evrelerinin 5 farklı dönemden oluştuğunu savunmuştur. Kendisi aslen Avusturyalı nörolog. Kurucusu olduğu yöntemin temelinde, bireyin zihninde yatan şeylerin bilinçdışı unsurlarla bağdaştırılması yatar.

Freud’un Psikoseksüel Gelişim Evreleri

Sigmund Freud, bu kişilik gelişimini 5 ayrı dönemde incelemiştir. Bunlar sırasıyla oral dönem, anal dönem, fallik dönem, gizil (latent) dönem ve genital dönemdir.

Oral Dönem

Doğum ile 1 yaş aralığını kapsayan bu dönemde ön planda olan haz bölgesi ağızdır. Zevk merkezidir de diyebiliriz. Gereksinimleri için kullandığı bölgedir aynı zamanda. Dünyayı algılama, kendini ifade etme gibi durumlar bu dönemin özeliklerindendir. Anne bu dönemde çok önemlidir. Çünkü bu dönem içerisinde ihtiyaç karşılamada anneye çok iş düşer. Ve bu dönemin bir diğer önemi; güven duygusu oluşumudur. Eğer çocuğun gereksinimleri karşılanırsa, temel güven duygusu oluşur. Karşılanmadığı takdirde çocukta güvensizlik baş gösterecektir.

Anal Dönem

Bu dönem 1 ile 3 yaşları arasını kapsamakla birlikte, zevk merkezinin anüse yoğunlaştığı dönemdir. Artık çocuk dışkı çıkarmaktan ve onu kontrol atına almaktan oldukça zevk duyar. Buradan da çıkarabiliriz ki, artık tuvalet eğitimi sinyalleri veriliyor. Tuvalet eğitimi bir kritik dönem sayılmakla birlikte, çocukta fiziksel ve ruhsal açıdan her türlü etkiyi bırakabilir. Dikkat edilmelidir. Aynı zamanda tuvalet eğitimi, çocuk için edilgenlikten bağımsızlığa ilk eylemidir. Barışçı bir yol izlenerek çocuğa bu eğitim veriip, alışkanlık kazandırılmalıdır. Eğer dönem iyi geçirilirse çocuk üzerinde kararlılık, girişimcilik, iş birliği ve titizlik gibi sonuçlar görülür. Ancak kötü geçirildiği takdirde çocukta katı görüşlülük, cimrilik, muhafazakarlık, aşırı düzenlilik ve inatçılık hakim olacaktır.

Fallik Dönem

Yaş aralığı olarak 3 ile 5 yaşı kapsayan bu dönemde cinsiyet rolü artık yavaş yavaş kazanılır. Bu dönemde zevk bölgesi cinsel organdır. Çocuk artık ahlaki standartları kazanmaya başlar. Bu dönemde erkekler Oedipus; kızlar ise Elektra karmaşası yaşarlar. Bu karmaşalar; karşı cinsteki ebeveyne karşı beslenen sahiplenme duygusunu tanımlar. Bu dönemlik bir durumdur. Bu dönemdeki karmaşalar çözülmezse; cinsellikten korkma, karşı cinse karşı olumsuz duygular besleme, eş seçememe gibi sorunlar baş gösterebilir. Aynı zamanda bu dönemde cinsel ayrılıklara ve bedene karşı merak söz konusu.

Gizil (latent) Dönem

6 ila 12 yaş aralığını kapsar. Bu dönemde toplumsallaşma yoğunluktadır. Cinsiyete göre toplumsal rol pekiştirilir. Çocuk artık sosyal ve entelektüel beceriler kurar. Bu dönemi başarı ile atlatanlarda özerklik duygusu gelişir. Başarısız olan çocuklarda ise kimlik karmaşası ve aşağılık duygusu baş gösterir. Bu dönemde çocuk; anne ve baba dışında; öğretmenleriyle ve diğer yetişkinlerle özdeşim kurabilir.

Genital Dönem

Bu dönem diğer bir şekilde ”Ergenlik-yetişkinlik” diye ifade edilebilir. Diğer evreler kolay atlatıldıysa bu yetişkin kişiliğine geçiş evresi kolaylaşır. Cinsel odak karşı cinse bir kişidir. Bu dönem yaşamın fırtınalı dönemidir. Kişinin bu dönemdeki ihtiyaçları ise beğenilme ve ait olmadır. Bu dönem de iyi geçirilirse tutarlı bir yetişkin kimliği oluşur. Ancak iyi geçirilmezse kimlik karmaşası görülmesi olasıdır.