Müzik Eğitimi Yaklaşımları ( Orff, Suzuki, Kodaly, Dalcroze)

Okul öncesi dönemde çocuk için müzik, yokluğu hayal edilemeyecek ölçüde önemli bir ögedir. Dolayısıyla müziğin yer almadığı bir okul öncesi eğitimi de hayal etmek mümkün değildir. Bu yazımızda okul öncesi müzik eğitimi yaklaşımları olan Orff, Suzuki, Kodaly, Dalcroze ve Renklemeli Müzik Öğretimi Yöntemine değineceğiz.

Orff Yöntemi

Müziksel Devinme/ Ritimleme/ Söyleme-Çalma/ Doğaçlama Yoluyla Müzik Öğretimi

Yöntemin kurucusu ve geliştiricisi Alman besteci ve müzik eğitimcisi Carl Orff’dur. Öğrenciyi merkeze alan bir yaklaşım benimsemişlerdir. Orff yöntemini müzik eğitiminde kullanmak için bazı çalgılar geliştirmişlerdir bu çalgılara “Orff Çalgıları” denir. Herhangi bir eğitim ve bilgi olmaksızın çalınan çalgılardır. Bu çalgılara “ farklı sesteki davullar, ziller, zilli tefler, metalofon, ksilofon” örnek verilebilir.

Orff yönteminin temelinde “hareket, dans ve dil” kavramları vardır. Çıkış noktası ise insanın içinde var olan ritmik hareket, dil ve müziğin birlikteliğidir. Bu yöntemde ‘oyun’ büyük bir öneme sahiptir. Bu oyunlar da perküsyon, şarkı, hareket, konuşma, çalgılar, drama ve dansı kapsayan oyunlardır. Yöntemin yaş aralığı küçükten-büyüğe herkesi kapsayacak şekildedir.

Doğal yöntemleri kullanmak esas alınmıştır. Amaç tüm sanat dallarıyla birlikte kişinin içinde gizlenmiş olan yaratıcılığı açığa çıkarmaktır. Kişinin içinden geldiği gibi davranabilmesi için ‘kabul’ ilkesi esas alınmıştır. Örneğin; ‘şimdi ağaç olalım ve ağacın üzerindeki elmaları alalım’ denildiği zaman çocukların istediği şekilde ağaç olmasına, elmaları alma şekillerine karışılmaz ve yaptıkları her hareket iyi, doğru gibi kabul edilir. Buradan da anlaşılacağı üzere bu yöntemde beden aktif bir öğrenme aracı olarak kullanılır. Bedenler, ses üretme ve müzik yapma amacı taşır.

Orff yöntemi, dünyanın birçok yerinde kabul gören bir yöntemdir. Türkiye’de de “Anadolu’da Müzik Eğitimi İyileştirme Projesi” ile yürütülmektedir.

Suzuki Yöntemi

Müziksel Yetenek Geliştirme Yoluyla Müzik Öğretimi Yöntemi

Bu yöntemin kurucusu Shnichi Suzuki’dir. Suzuki, bir Japon keman sanatçısı ve öğretmenidir. Bu yöntemde “Anadili yaklaşımı” benimsenmiştir bu da müziği geliştirmenin en iyi ve en doğal yoludur. Çocuk ana dilini öğrenmek için yeteneğini geliştirebildiği gibi müzik yeteneğini de geliştirebilir bu nedenle bu yöntemde müzik eğitimi erken yaşta başlamaktadır. Okul öncesi dönem, en ideal dönem olarak belirlenmiştir.

Yöntemin kurucusu keman eğitimcisi olması nedeniyle Suzuki eğitimi, öncelerde sadece keman eğitimi olsa da ilerleyen zamanlarda piyano, flüt, viyola ve diğer çalgılar kullanılmaya başlamıştır. Yöntem dinleme, ezberleme, taklit, gözleme ve yineleme davranışları üzerine kurulur.

Yöntem, bebeklik döneminde müzik dinleme üzerine başlar. Bebek, dinleyerek büyür ve yavaş yavaş duyduklarını ezberlemeye başlar. Bu yöntemin amacı müzik potansiyelini harekete geçirmek ve müziksel kapasitenin en üst düzeye çıkmasını sağlamaktır.

Kodaly Yöntemi

Müziksel Toplu Söyleme Yoluyla Müzik Öğretimi

Bu yöntemin kurucusu Macar eğitimci, besteci ve müzikolog Zoltan Kodaly’dir. Şarkı söyleme yoluyla müzik eğitimine dayanır. Esas olarak eşliksiz şarkı söyleme temeline dayanan bu yönteme “Kodaly Koro Yöntemi” de denilmektedir. Kodaly eğitimi, mümkün olduğunca erken yaşta başlaması gerektiğine inandığı için okul öncesi çocuklarının eğitimiyle ilgilenmiştir. Okul öncesi dönemden başlayarak müzikal açıdan “okuryazar” yetişkinler olması amaçlanmıştır. El işaretleriyle nota okuma Kodaly’nin ilk basamağıdır.

Kodaly’e göre müzik etkinliklerinde çocuğa kazandırılacak beceriler;

• Şarkı söyleme
• Besteleme
• Çalma
• Nota okuma
• Dinleme ve,
• Değerlendirmedir.

Dalcroze yöntemi

Müziksel Devinme/ Ritimleme Yoluyla Müzik Öğretimi

Yöntemin kurucusu İsviçreli müzisyen Emile Jaques-Dalcroze’dir. Müzik eşliğinde bedensel devinme temeline dayanan bir yöntemdir. Hareket yoluyla müzikal kavramların öğretimi sağlanır. Müziksel öğelerden hız, gürlük, ölçü, ritim ve ayırtı bedensel devinimlerle ifade edilir.

Bu yöntemin üç önemli öğesi;

• Müzikle hareket
• Kulak eğitimi
• Doğaçlamadır.

Dalcroze yaklaşımının temel amaçları;

• Müziksel işitme yeteneğini
• Ritim duygusunu
• Yaratıcılığı
• Kendine güven duygusunu
• Uyumlu olma özelliğini, oyunlar ve ritmik jimnastikle geliştirmektir.

Renklemeli Müzik Öğretim Yöntemi

Yöntemin kurucusu Çek müzik eğitimcisi Ptaçinski’dir. Notaları renklendirme yöntemine dayanır. Yedi ayrı nota, yedi ayrı renkle gösterilir böylelikle müzik eğitiminde daha eğlenceli ve daha kalıcı öğrenmeler sağlanmış olur.

Yazı: Esma A.