Masalın okul öncesi dönem çocuğuna faydaları
Okul öncesi dönemde gelişim alanlarını çok yönlü olarak besleyen unsurlardan birisi de masallardır. Çocuk edebiyatının en önemli ürünlerinden biri olan masallar genellikle toplumsal kökenleri olan, sözlü edebiyatın bir unsuru olarak gelişmiş ürünlerdir.
Günümüzde çocuk masalları yoğun bir biçimde eğitsel perspektiften değerlendirilebilir bir olgudur. Eğitimciler, psikologlar, ebeveynler masalları kullanarak eğitsel-psikolojik amaçlarına ulaşmayı hedeflerler. Bu noktadan bakıldığı zaman masalın anonim masallardan farklı olarak bir masaldaki söylemin eğitsel açıdan geliştirilmesi ya da masalın eğitsel açıdan düzenlenmesi gündeme gelmektedir. Son dönemde eğitimciler klasik masalların içermiş oldukları olumsuz (cinsiyetçi ya da şiddet içeren) mesajların düzenlenerek yeniden yazılmasını tartışmaktadırlar.
Masalın okul öncesi dönem çocuğuna faydaları
Okul öncesi dönem çocuğun bütün gelişim alanlarının hızlı bir ilerleme gösterdiği ve ileri yaşamını büyük ölçüde etkileyebilecek becerilerin edinildiği özel bir dönemdir. Bu sebeple okul öncesi dönem çocuğunun yoğun uyaran içeren bir ortama gereksinimi vardır.
Okul öncesi dönem çocuğu masal bağlamında düşünüldüğü zaman ilk olarak masal ve çocuğun dil gelişimine katkıları akla gelir. Ancak dil gelişim alanının yanı sıra masallar çocuğa diğer birçok gelişim alanlarında da katkı sağlar.
- Masallar eğer uygun yapılandırılmış dilsel uyaranlara sahiplerse çocuğun dili daha etkili kullanmasını sağlar.
- Yaşına uygun kelimeler içeren masallar çocuğun yeni kelimeler öğrenmesini sağlar.
- Uygun ortamlarda ve etkinliklerde (örneğin bir yetişkinin masalı okuması, ya da çocuğun başka herhangi bir kaynaktan masalı dinlemesi) çocuğun dinleme ve dinlediklerini ifade etme becerilerini geliştirir.
- Masallar içerdikleri mesajlar ile çocukları iyi davranışlara yönlendirirler. Dolayısıyla masallar uygun mesajları içerdiklerinde çocuğun davranışlarını biçimlendirmek için önemli araçlardır.
- Masal aynı zamanda toplumsal değerlerin, kültürel ögelerin aktarılması noktasında da önemli bir çocuk edebiyatı ürünüdür. O topluma ait masallar yerel kültüre dair ögelerin aktarımını sağlarken evrensel masallar çocuğun diğer kültürler hakkında bilgi ve duyarlılık kazanmasını sağlar.
- Masal, çocuğun yaşam becerilerini geliştirir. Masalda karşılaştığı bir durum veya yaklaşım çocuğun yaşamdaki yaklaşımlarını şekillendirir. Örneğin masaldaki bir dostluk, ya da hayvanlar (Bremen Mızıkacıları Masalı) çocuğun arkadaşlarına ya da hayvanlara karşı olan tutumlarını olumlu yönde etkileyebilir.
- Masallar çocuğun olası problem durumlarına çözümler üretmelerini sağlar. Masalda karşılaşılan bir problem durumu çocuğun bu durumu sorgulamasına ve bu durumu yaşamındaki problemlere aktarmasını sağlar.
