8 maddede okul öncesi eğitimin yararları

Erken çocukluk dönemi çocuğun ileri yaşamında kullanacağı becerileri edinmesi açısından oldukça önemli bir dönemdir. Okul öncesi dönemde yaşanmış her deneyim, öğrenilmiş olan her kelime, görülmüş her davranış verimli bir gelecek için yatırım değerindedir.

Son dönemde yapılmış olan çalışmalar okul öncesi eğitiminin öneminin toplumsal bir karşılık bulduğunu ve hükümetlerin de bu noktada farkındalıklarının arttığını göstermektedir. Ancak okul öncesi eğitimin gerekli verimi sağlayabilmesi için uzman uygulayıcılar tarafından yönetilmesi, ve sürecin nitelikli hale getirilmesi en önemli noktadır. Ülkemizde son yıllarda okul öncesi eğitim nicel olarak yaygınlaşmaktadır ancak yaygınlaşmakta olan eğitimin niteliğine dair soru işaretleri hala varlığını sürdürmektedir.

Bu yazımızda okul öncesi dönemin yararlarına değineceğiz.

1) Okul öncesi eğitim bireyi sosyalleştirir.

Çocuğun verimli sosyal beceriler edinmesi için okul öncesi dönemde akranları ile aynı ortamda bulunması önemlidir. Okul öncesi eğitim ortamları güvenli ve eğitsel açıdan düzenlenmiştir ve çocuğun akran etkileşimlerini desteklerken çocuğun özgüvenli bir birey olmasını sağlar.

2) Okul öncesi eğitim işbirliği yapma becerilerini destekler.

Okul öncesi eğitim ortamları yoğun akran etkileşimlerinin yaşandığı ve çocuğun çevresindeki bireylerle işbirlikli bir şekilde çalışmayı öğrendiği ortamlardır. Bu etkileşimleri verimli bir şekilde kullanan okul öncesi öğretmenleri sınıf içerisinde işbirlikli bir öğrenme ortamı yaratırlar ve her bireyin çevresindeki bireylerin öğrenmelerine de katkıda bulunmalarını sağlarlar.

Birçok okul öncesi etkinliği bir takım çalışmasını esas alır. Bu noktada çocuklar bireysel farklılıklarına değil, etkinliğe sundukları katkı çerçevesinde birbirlerinden öğrenirler ve bir grup halinde birbirlerine katkı sunarlar.

3) Okul öncesi eğitim çocuğun bütünsel gelişimini destekler.

Okul öncesi eğitim programları çocuğun bütünsel olarak gelişimini destekleyecek şekilde tasarlanır. Bu dönemdeki çocuğun tüm gelişim alanlarında (sosyal-duygusal, bilişsel, motor, özbakım ve dil) çeşitli etkinlik ortamlarına ihtiyacı vardır. Bu çok yönlü beceriler çocuğun ileride ihtiyaç duyacağı anahtar becerileri de içerir ve çocuğun ileride daha verimli bir yaşam sürmesine olanak tanır.

4) Yaşam boyu öğrenme için istek oluşturur.

Çocukların iyi birer gözlemci ve küçük birer bilim insanı olduğunu hepimiz fark etmişizdir. Çocuğun sahip olduğu bu meraklı halin korunması ve sorular sormasının devam etmesi çocuğun ileri yaşamında başarılı ve verimli bir birey olması için kritik önemdedir. İyi tasarlanmış ve iyi bir öğretmenin rehberlik yaptığı okul öncesi ortamları çocuğun eğlenceli bir şekilde öğrenmesine olanak sağlayarak çocuğun bu döneme özgü merakının korunmasını sağlar.

5) Deneyimlerle öğrenmeye olanak tanır.

İyi bir öğretmen okul öncesi ortamında çocuğun deneyimlerle öğrenmesine olanak tanır. Ona zengin ortamlar sunar ve merakını doğru yönde kullanarak bilgiye kendisinin ulaşmasını sağlar. Çocuğun ilköğretime hazırlık aşamasında okul öncesi dönemde edinmiş olduğu öz deneyimleri önemli ve kritik beceriler edinmesine olanak tanır.

6) Çevresindekilere saygı göstermeyi öğrenir.

Okul öncesi ortamları ülkemizde ilköğretim ortamlarına oranla öğrencinin daha merkezde olduğu, kendi kararlarını alabildiği ortamlardır. Bu noktada iyi tasarlanmış bir okul öncesi ortamında her çocuk kendi yapmak istediği iş ile ilgilenir, sınıf içinde alınacak kararlarda rol alır. Sınıftaki bu çok sesli ortam kimi noktalarda çocuğun kendinden farklı düşünen, farklı şeyler yapmak isteyen kişilere saygı göstermesini, onları anlamasını gerektiren bir ortamdır. Bunun yanı sıra sınıf içi süreçlerde (örneğin bir aracın kullanımında sırasını beklerken) başkalarının hak ve özgürlüklerine saygı göstermeyi öğrenir. Onların bireysel alanlarına ve haklarına saygı duyar.

7) Özgüven ve özsaygıyı geliştirir.

Bir önceki maddede nitelikli okul öncesi sınıflarında her bir öğrencinin alanlarına saygı duyulduğuna, her birinin farklı bir birey olarak kabul gördüğüne değinmiştik. Yalnızca bu nokta dahi çocuğun özgüven ve özsaygısını geliştiren bir durum olmakla birlikte bunun yanı sıra okul öncesi ortamlarında bireyin üretim süreçlerine aktif katılımı, yeteneklerine odaklanılması da çocuğun özgüven gelişimine doğrudan olumlu katkılar sağlayan faktörlerdir.

8) Kritik dönemlerde çocuğun ihtiyacı olan gelişimsel desteği sağlar.

Okul öncesi dönem çocuklarının zihinsel esneklikleri, bu dönemde zihinsel gelişimlerini büyük ölçüde tamamladıkları sıkça vurgulanan bir noktadır. Bu noktada okul öncesi eğitim çocuğun bu kritik döneminde, zengin bir öğrenme ortamı ve etkin sınıf içi etkileşimler yaratarak ihtiyaç duyduğu tüm becerileri edinmesini sağlamayı amaçlar. Erken çocukluk döneminde zengin bir uyarıcı ortamından ve akran etkileşimlerinden yoksun kalması durumunda birçok gelişimsel sorun yaşayacağı bilinen bir gerçektir. Bu sebeple çocuğun erken çocukluk döneminde bu zengin ortamda bulunması ona ileride daha verimli bir yaşam ve daha başarılı bir akademik süreç sağlayacaktır.