Öğretmenler çocukların sanat gelişimlerini nasıl şekillendirirler?

Birçok yetişkin sanatsal yeteneğinin olmadığını düşünür ve konu görsel sanatlar olduğunda kendisini endişeli hisseder. Fikirlerini yaratıcı bir biçimde dile getirmek için herhangi bir sanatsal aktivite yaparken ya da resim çizerken, öğretmenlerinin ya da bir aile üyesinin heveslerini kırdıkları anı canlı bir biçimde anımsarlar. Bu gibi okul öncesi deneyimleri, çocuğun yetişkinliğe kadar olan eğitimi boyunca özgüven geliştirmesini ve öğrenme potansiyelini etkiler.

Eğer okul öncesi öğretmenleri görsel sanatlar bilgisinden yoksun olurlar ve nitelikli sanatsal deneyimler oluşturacak güvene sahip olmazlarsa, çocuğun fikirlerini görsel sembollerle özgün bir biçimde açıklama becerisi kısıtlanabilir.

Yaratıcı düşünce ve anlam yaratma becerisi 21. yüzyılda başarının anahtarıdır.Yaratıcı düşüncenin önemsendiği bir dünyada, çocuğun yaratıcı gelişiminin henüz okula bile başlamadan önce engellenmesi endişe vericidir.

Yaratıcılık hakkı

Çocuk Hakları Bildirgesi (Birleşmiş Milletler, 31.madde) her yaşta çocuğun kültürel – sanatsal hayata erişim ve katılım hakkı olduğunu belirtir.

Okul öncesi yıllarının çocuğun tüm gelecek yaşamındaki yaratıcı öğrenme ve gelişimin temeli olduğunu biliyoruz. Bu sebeple kimi çocukların nitelikli görsel sanatlar eğitiminden yoksun kalması bizi endişelendirmelidir.

Amerikan eğitim bilimci Elliot Eisner, eğitimcinin zenginleştirici görsel sanat deneyimlerini aktarmada konu bilgisinden, beceriden ya da özgüvenden yoksun olduğunda çocukların mahrum bırakıldığı öğrenmeden “boş müfredat” olarak söz ediyor.

Eğitimcilerin bu kişisel ve mesleki inançları çocuklara ne öğrettiklerini ve nasıl öğrettiklerini doğrudan etkilemektedir. Eğitimcinin sanat korkusu çocuğun genç yaştaki bireysel öğrenme tarzını olumsuz yönde etkilerse, öğrencinin daha sonra sanatsal potansiyeline erişmesi engellenmiş olur.

Okul öncesi kurumlarında durum nedir?

Ama okul öncesi kurumlarının duvarları çocukların çizimleri ve boyamalarıyla dolu değil mi? Şüphesiz birçok insan çocuğun sanatsal öğrenmeleri ve gelişimini desteklemek açısından bu anaokullarını diğer eğitim ortamlarından daha iyi olduğunu düşünür. Ama, durum her zaman böyle değildir.

Birçok okul öncesi öğretmeni bireyin kendine inanmasını sağlamaktan, nitelikli görsel sanatlar deneyimleri sunmak için gerekli olan bilgi ve becerilerden yoksundur. Çocukların görsel sanat yapmanın pek çok yararına erişmesini destekleyecek deneyim çeşitlerini sağlamakta zorluk çekiyorlar.

Görsel sanat deneyimleri çocuğun öğrenme ve gelişimine birçok yönden katkı sağlar. Çocuğun kendini motive edebilmesi, keyif alma, olumlu tavırlar, bilişsel problem çözme, özdisiplin, iletişim için gelişimsel araçları kullanma, yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirme bunlardan yalnızca bazılarıdır.

Aslında, bu gibi çocuğun yaratıcılık düzeyini artıran, öğrenci merkezli eğitim ortamları bulmayı ümit ettiğiniz okul öncesi kurumlarıdır.

Yaratıcı öğretmenler

Sorun, bu faydaların yalnızca öğretmen tarafından nitelikli bir ortam sağlandığında var olabilmesidir.

Wollongong Üniversitesi’nde yaptığım araştırma bu sorunu ele alıyor. Birçok okul öncesi öğretmeninin görsel sanatlara dair bilgilerinden ve çocuğa iyi bir sanat deneyimi yaşatma becerisinden şüphe duyduğu çalışmanın bulguları arasında.

Eğitimciler sanata okul öncesi müfredatının merkezi bir parçası olarak değer biçse de, sanatın amaçlarına dair inançları karmaşık. Kimileri sanat aktivitelerini çocukları meşgul etmek için bir yol olarak görüyor. Diğerleri sanatı, iletişim, problem çözme ya da anlam yaratmak için bir araç yerine bir terapi ya da küçük kas gelişimi yöntemi olarak kullanıyor.

Aynı zamanda çocuklara sanat adı altında yaratıcı ve açık uçlu sanat materyalleri yerine, yetişkin yönetimli el işleri ve aktivite kağıtları veriliyor. İçerik hakkında bilginin, sanat becerilerinin ve güvenin yokluğu öğretmenlerin tamamen ticari olan sim, şönil (pipo temizleyici çubuk), ışıkta parlayan kuş tüyleri gibi maddelerin kullanılmasının doğru olduğunu düşünmelerine sebep oluyor. Bu malzemelerin daha çok çocukların eğlenmesi için olduğunu düşünüyorlar.

Bazı eğitimciler sanatsal becerilerin çocuklara modelleme ve gösteri yöntemleriyle sanatsal becerilerin öğretilmesi gerektiğini düşünüyorlar. Ancak diğerleri çocuğun doğal sanatsal gelişimini bozmak korkusuyla sanatsal becerilerin gösterimini reddediyorlar ve günün gereksinimlerini karşılamayan müdahalesiz yaklaşımı devam ettiriyorlar. Asıl endişe verici şey, çok az okul öncesi eğitimcisi eğitimlerinin sanata dayalı bileşenlerini hatırlıyor.

Avustralya’daki okul öncesi müfredatında sanatın yeri tehdit edilmeye ve ateşli bir biçimde sıkça tartışılmaya devam ediliyor. Aynı zamanda Avustralya Erken Çocukluk Dönemi Öğrenme Yapısı‘nda (müfredat) görsel sanatlara dair noktalar net değil ve eğitimciler için pek az yönlendirme sunuyor. Bu bağlamda hükumetler, üniversiteler ve beceriye dayalı kurslar, eğitimcilerin yetiştirilişini yeniden düşünmeli, öğretmenlerin sanatı öğretme ve sanatı derslerine yerleştirme yetenekleri ile ilgili ifade ettikleri güvensizliklerini aşmak için özgüven vermeliler.

İngiliz eğitimci Ken Robinson çocukların yaratıcı potansiyelini öldürdüğü için resmi eğitim sistemini suçluyor. Aslında bu süreç daha da erken; okul öncesi eğitimciler sanatsal bilgi ve çocukların görsel sanat materyalleri ve yöntemleri kullanarak hayal gücü, anlam üretme, yaratıcı ifadelerini beslemeye yönelik zihniyet konusunda yeterince iyi yetiştirilmediklerinde başlıyor.

Eğer eğitimciler ve topluluklar çocuğun sanatsal yaratıcılığını kritik okul öncesi dönemde desteklemezlerse, onların yaratıcı öğrenme için sahip oldukları potansiyel baskılanmış olur.

Gai Lindsay

Kaynak: http://theconversation.com/but-im-not-artistic-how-teachers-shape-kids-creative-development-34650

Çeviri: Mustafa ÖZKARA & Büşra AY