Okul öncesi eğitimin önemi, neden gerekli?

Okul öncesi eğitim üzerine çok şey yazıldı, söylendi. Ancak okul öncesinde okullaşma oranı günümüzde hala istenilen düzeye ulaşmış değil. (Konuyla ilgili veri için ilgili yazıya erişebilirsiniz.) Son zamanlarda yeniden gündeme gelen okul öncesi eğitimin zorunlu olması ile ilgili bir gündem oluştu ancak geleceğe dair belirsizlikler hala sürüyor.

Okul öncesi dönem (0-6 yaş) çocukların öğrenmeye en açık olduğu, birçok beceri için kritik süreçleri içerisinde barındıran bir süreçtir. Bu süreçte çocuğun birçok gelişim alanındaki (bedensel, psikomotor, bilişsel, duygusal, dil gelişimi) bütünsel olarak desteklenir. Okul öncesi eğitimi alan çocukların, almayan bireylere göre birçok alanda daha yüksek başarı gösterdiğini kanıtlayan birçok akademik çalışma vardır. Bu sebeple okul öncesi eğitimin yaygınlaşması daha nitelikli bir eğitim ve toplum için ciddi önem taşır. (Okul öncesi eğitim nedir? başlıklı yazı da ilginizi çekebilir.)

Okul öncesi oyun temellidir

Okul Öncesi Eğitim Programı‘nın temel özelliklerinden birisi oyun temelli olmasıdır. Bunun yanı sıra yaratıclığı geliştirmeyi amaçlayan, çocuk merkezli bir nitelik taşır. Çocuğun doğal öğrenme süreçlerine uygun bir şekilde oyun temelli etkinliklerde edindiklerini yaşama aktarması amaçlanır. Çocuk kendini özgür ve yapılandırılmış bir ortamda bilgi edinirken bulur. Oyun, okul öncesi dönem çocuğunun temel ihtiyacı ve bilgi kaynağıdır. Çocuk toplumsal rolleri dahi oyun içerisinde öğrenir, oyun ortamında günlük yaşam bilgilerini edinir.

Çocuğu ilköğretime hazırlar

Okul öncesi eğitim programında edinilen birçok psikomotor beceri,(kalem tutma, düğme-fermuar kullanabilme, ayakkabı bağlama vs. ince motor beceriler) bilişsel beceriler, ve sosyal beceriler ilköğretimin ilk aşamasında ciddi önem taşır. Her ne kadar okul öncesi eğitimi almış çocuklar ilköğretime başladıklarında kimi uyum sorunları yaşasalar da, bu beceriler çocuğun daha yüksek akademik başarılara sahip olmasını sağlar.

Yaratıcılığı ortaya çıkarır

Okul öncesi programı etkinlik ve oyun temellidir. Okul öncesi sınıflarında yapılan sanat, müzik, drama etkinlikleri çocuğun kendini ifade etmesini sağlayacak yeni ve yaratıcı yollar bulmasını sağlar. Bu yaratıcı ortam içerisinde çocuk ürünler ortaya koyar ve bağımsız, kendine güvenen bir kişilik geliştirir. Yapılan araştırmalar  okul öncesi eğitim alan çocukların daha yaratıcı, sorunlara daha hızlı çözümler bulan bireyler olduklarını göstermişlerdir.

Dil becerileri daha hızlı gelişir

Okul öncesi sınıfı, dil yönünden de oldukça renkli bir ortamdır. Öğretmenin nitelikli bir dil kullanması, çocuğu arkadaşlarıyla aktif ve özgür bir iletişim içerisinde bulunuyor olması dil gelişimini destekler. Aynı zamanda okul öncesinde öğretmenin çocuklara sağladığı çocuk edebiyatı ürünlerinin de dil gelişimi üzerinde büyük katkısının olduğu bilinmektedir. Yapılmış bir araştırmada okul öncesi eğitiminin üstdil becerilerini olumlu yönde etkilediğine değinilmiş, küçük yaştan itibaren okul öncesi kurumlara devam sağlanması önerilmiştir.

Çocuğun sosyal gelişimini destekler

Okul öncesi kurumlara devam eden çocuklar, yüksek kalitede uyarıcı zenginliği bulunan bir çevrede eğitim alırlar. Bu çevrede akranlarıyla geçirdikleri süreçlerin yanı sıra öğretmenleri ve okul personeli ile de iletişim içerisindedirler. Aynı zamanda çocuk birçok sınıftan, toplumsal tabaka ve sosyoekonomik çevreden insanlarla aynı ortamı paylaşıp, farklılıklara saygı duymayı, yapıcı bir şekilde problem çözmeyi öğrenir. Goodman 1952 yılında yaptığı bir çalışmada etnik farklılıklara yönelik ön yargıların okul öncesi dönemden itibaren geliştiğini gözlemlemiştir. Bu sebeple okul öncesi dönemde bireyin farklılıklara saygı duyması önemli bir beceridir.

Aynı zamanda çocuk sınıf içerisi etkinliklerde sıra alma, saygı duyma, karşındakini dinleme, kendini özgün yollarla ifade etme gibi beceriler edinip kendilerine güven duyan birer birey haline gelirler. Bu durum bireyin aile içerisindeki rolünü de etkiler, daha olumlu ebeveyn-çocuk ilişkileri sağlamasına sebep olur.

İlköğretimde daha yüksek bir akademik başarı elde etmesini sağlar

Temel anlamda bakıldığı zaman okul öncesi programında doğrudan akademik bilgi öğretimi yapılmaz. “Konular amaç değil araçtır.” Yani çocukları sıralara oturtup öğretmen bilgi aktarma yoluna gitmez. Ancak yurtdışında yapılmış birçok deneysel araştırma okul öncesi eğitimi almış çocukların ileride daha iyi bir okul başarısına sahip olduğunu gösteriyor. Bireyin gelişim alanlarının okul öncesinde çok yönlü desteklenmiş olması, sorun çözme becerilerinin ve yaratıcılık gelişiminin sağlanması bu durumda etkilidir. Bu durumu Fransız Eğitimbilimci Gaston Mialaret şöyle açıklamıştır;

“Çocuğun ilkokulda başarı kazanmasını sağlayan şey, onun okul öncesi kurumunda edindiği bilgiler değildir. Bu bakımdan rol oynayan özellik, çocuğun orada elde ettiği toplumsal alışkanlıklardır. İşte bunlar çocuğun yeni yaşam türüne uymasını sağlar.”

Okul öncesi eğitiminin yararları üzerine eminim ki çok şey söylenebilir ancak, yazıyı çok uzatmamak adına burada bitirmek istiyorum, son bir sözle, “Nitelikli ve ücretsiz okul öncesi eğitim her çocuğun hakkıdır.”