İstismar Dosyası: 4 – Sonuç ve Kaynaklar
Çocuk istismarı ve engelli bireylerin istismarı toplumumuzda hala ciddi bir sorun olup, sorunun çözümlenmesinde tek yönlü bir çalışma sonuç vermemektedir. İstismarı engellemek için başta anne-baba, öğrenciler, öğretmen ve hekimler olmak üzere toplumun tüm katmanlarında ciddi bir eğitim çalışması yapılmalı; toplumsal farkındalık artırılmalıdır. Bunun yanı sıra çocukların-engellilerin istismarı daha sağlıklı uygulanan kanunlar ile engellenmelidir.
Çocuk istismarı türleri arasında hangi istismar türünün daha fazla görüldüğü konusunda ortak bir görüş yoktur. Araştırmadan araştırmaya istatistiksel veriler farklılık göstermektedir.
Araştırmalara göre, fiziksel istismar daha çok 0-15 yaş arası erkek çocuklar maruz kalmaktadır. Cinsel istismarın ise yoğunlaştığı belirli bir yaş aralığı yoktur ve cinsel istismara da daha çok kız çocukları maruz kalmaktadır. Ama son yıllarda yapılan araştırmalara göre, cinsel istismara uğrayan erkek çocukların sayısı kız çocukların sayısına çok yakındır. Koç ve arkadaşlarının yaptığı çalışmaya göre, %56 kız çocukları %44 erkek çocukları cinsel istismar mağduru olmuştur. Kız ve erkek fark etmeksizin çocukların tümü risk altındadır.
Yapılan araştırmalarda; engelli çocukların normal çocuklara göre daha fazla istismara uğradıkları, engelli çocuklar arasında ise zihin engelli çocukların diğer engelli çocuklardan çok daha fazla cinsel, fiziksel ve duygusal istismara uğradıkları saptanmıştır.
Araştırmadan elde ettiğimiz verilere göre, istismara uğrayan çocukların %75-90’ı çocuğun bildiği mekanlarda ve tanıdığı kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir.
Çocuklara yönelik istismarın nedenleri çok çeşitlidir. Araştırmacılar ; ailenin eğitim düzeylerinin düşük olması, ekonomik nedenler, ebeveynlerin evlilik ile ilgili sorunlarının olması, çocuğun fiziksel ve zihinsel engelli olması, çocuklardan yapamayacakları davranışları beklemek, ailelerin alkol, uyuşturucu ve ilaç bağımlısı olması gibi nedenler üzerinde durmaktadır.
Türkiye’de engellilerin istismarı üzerine yapılmış araştırmaların veri kaynaklarının yabancı olduğu dikkat çekmektedir. Ülkemizde istismarla mücadele etmek, aileleri, öğrencileri, ve istismarı önleyebilecek olan meslek gruplarını (hekimler, öğretmenler, hakim-savcılar, sosyal hizmet uzmanları…) bilgilendirmekle mümkün olabilir. Toplumu bilgilendirebilmek ve engellilerin cinsel eğitimi konusuna eğilebilmek için ülkemiz içerisinde yapılmış olan akademik çalışmalara ihtiyaç vardır. Yapılacak olan akademik çalışmalar ışığında ülkemize yönelik bir istismarı engelleme programı oluşturulabilir. Bu noktada saha çalışmaları ayrı bir önem arz etmektedir.
KAYNAKLAR:
İnsan Hakları Derneği, Çocuk İhmali Ve İstismarını Önleme Öğretmenler Ve Aileler İçin Eğitim Kılavuzu, Aralık 2008, Ankara.
Koç F, Akşit S, Tomba A, Aydın C, Koturoğlu G, Korkmaz Çetin S, Aslan A, Halıcıoğlu O, Erşahin Y, Turhan T, Çelik A, Şenol E, Kara S, Solak U. Çocuk istismarı ve ihmali olgularımızın demografik ve klinik özellikleri: Ege Üniversitesi Çocuk Koruma Birimi’nin bir yıllık deneyimi / Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye, 2012
Çelik G, Tahiroğlu A, Avcı A, Seydaoğlu G. Çocuk ve ergen ruh sağlığı kliniğine başvuran ergen hastaların özellikleri. Yeni Symposium 2009; vol 47; no: 3.
Ünver H, Olgun N, Şişmanlar Ş, Coşkun A, Biçer Ü. Cinsel İstismara Uğrayan İşitme Engelli Çocukların Adli Süreçte Yaşadığı Zorluklar: Bir Olgu Serisi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kocaeli, 2015
Hoşoğlu R, Engelli Öğrencilerin İhmal ve İstismar Düzeyleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2009
Yıldırım Doğru, S. Sunay; Zihinsel Engelli Çocuklarda Cinsel İstismar, Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi.
Yorulmaz C., vd., Tıbbi Uygulama Hataları ve Bilirkişlilik, 2006 (Akt: Çelik Gül G., vd. Çocuk İstismar Olgularında Hekimin Yasal Sorumlulukları, Etik İkilemler Ve Farklı Uzmanlık Gruplarının Görüşleri, 2007)
Furey, E. (1994). Sexual abuse of adults with mental retardation: Who and where. Mental Retardation, 32, 3, p. 173-180. (Akt: Leigh Ann Davis, M.S.S.W., M.P.A , People with Mental Retardation & Sexual Abuse (Çev: Mustafa Özkara)
Valenti-Hein, D. & Schwartz, L. (1995). The sexual abuse interview for those with developmental disabilities. James Stanfield Company. Santa Barbara: California. (Akt: Leigh Ann Davis, M.S.S.W., M.P.A , People with Mental Retardation & Sexual Abuse (Çev: Mustafa Özkara)
Robin M. The social construction of child abuse and false allegations. Bridgehampton, New York: The Haworth Press, 1991, USA. (Akt: Yılmaz G. vd. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2003; 46: 295-298)
Herraht F. (1999) “Sexualpadagagoschie Materialen für die Arbeit mit geistig behinderten Menschen” Beltz Verlag, Germany (Akt: Yıldırım Doğru S.)
Shindell P.E (1985) Sex Education Programs and the Mentally Handicapped Journal of School Healthy s:88-89 (Akt: Yıldırım Doğru S.)
Budak O. , Çocuk Hakları ve Koruma, 2015, Ankara s:283
Yates A. Sexual abuse of children. In: Wiener JM, ed. Text-book of child adolescent psychiatry. 2 nd ed. Washington: American Psychiatric Press, 1997; 699-709. (Akt: Taner Y, Gökler B, Çocuk istismarı ve ihmali: psikiyatrik yönleri / Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara)
Ceylan A., Tuncer O,. Melek M., Akgün C., Gülmehmet F., Erden Ö, Van Tıp Dergisi: 16 (4):131-134, 2009 , Van Bölgesindeki Çocuklarda Cinsel İstismar
